Xem Ngày Chết Tốt Xấu

Trong văn hóa Việt Nam, việc xem ngày chết tốt xấu được coi là một phần quan trọng của nghi lễ tang ma. Đây là cách để gia đình tỏ lòng thành kính với người đã khuất và cầu mong sự bình an cho vong linh họ. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ý nghĩa, cách thức và các yếu tố cần lưu ý khi xem ngày chết, từ đó có thể chọn được ngày giờ tốt để an táng người thân.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về quan niệm dân gian đối với ngày chết, cách xem ngày theo âm dương lịch và Can Chi, ảnh hưởng của tuổi và mệnh người mất đến việc chọn ngày, vai trò của phong thủy và tín ngưỡng trong tang lễ, cũng như trách nhiệm của gia đình trong việc quyết định ngày an táng. Thông qua đó, bạn sẽ có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về phong tục xem ngày chết trong văn hóa Việt Nam.

I. Quan niệm dân gian về ngày chết tốt xấu

Quan niệm về ngày chết tốt xấu có nguồn gốc từ tín ngưỡng dân gian và sự ảnh hưởng của Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo. Theo đó, việc chọn ngày giờ hợp lý để an táng người mất sẽ giúp vong linh họ được siêu thoát, không bị vất vưởng và gia đình tránh được những điều xui xẻo, đón nhận vận may.

Các yếu tố chính quyết định ngày tốt ngày xấu trong tang lễ bao gồm:

• Âm dương lịch: Chọn ngày tốt theo tháng, ngày, giờ âm lịch
• Can Chi: Xem xét sự tương sinh, tương khắc của Thiên Can và Địa Chi
• Tuổi và mệnh của người mất: Chọn ngày phù hợp với tuổi và mệnh của người quá cố
• Phong thủy: Xem hướng, vị trí an táng hợp với mệnh của người chết và con cháu

Việc chọn ngày giờ xấu để chôn cất có thể khiến vong linh người mất không được siêu thoát, trở thành cô hồn hoặc mang đến vận xui cho con cháu. Do đó, gia đình cần cân nhắc kỹ lưỡng và tìm đến sự tư vấn của thầy cúng hoặc người am hiểu phong tục để đưa ra quyết định phù hợp nhất.

II. Cách xem ngày chết theo âm dương lịch và Can Chi

1. Sự khác biệt giữa âm lịch và dương lịch trong xem ngày

Khi xem ngày chết, người Việt thường dựa vào âm lịch (lịch mặt trăng) thay vì dương lịch (lịch mặt trời). Âm lịch gắn liền với chu kỳ vận hành của vũ trụ và được coi là có ý nghĩa tâm linh hơn. Tuy nhiên, do âm lịch và dương lịch có sự chênh lệch, gia đình cần chuyển đổi chính xác ngày dương sang âm để tránh nhầm lẫn.

2. Ý nghĩa của tháng nhuận và ngày lễ trong việc chọn ngày an táng

Trong âm lịch, tháng nhuận được coi là tháng âm và không thích hợp để tổ chức tang lễ. Các ngày lễ như rằm, mùng một, ngày Tết cũng được xem là ngày kiêng kỵ và nên tránh an táng. Tuy nhiên, một số trường hợp đặc biệt như người mất vào ngày sinh nhật, gia đình vẫn có thể chọn ngày đó để tang lễ nếu nhận thấy phù hợp.

3. Vận dụng hệ thống Can Chi trong xem ngày giờ tang lễ

Can Chi là hệ thống tính giờ dựa trên sự tương tác âm dương ngũ hành của 10 Thiên Can và 12 Địa Chi. Khi chọn ngày an táng, cần xem xét sự tương sinh, tương khắc của Can Chi với tuổi và mệnh người mất để tránh xung khắc. Thông thường, các cặp Can Chi tương sinh như:

• Giáp với Mậu, Kỷ
• Ất với Kỷ, Canh
• Bính với Canh, Tân
• Đinh với Tân, Nhâm
• Mậu với Nhâm, Quý
• Kỷ với Quý, Giáp

III. Xem tuổi và mệnh của người mất khi chọn ngày an táng

1. Cách xác định tuổi Can Chi của người đã khuất

Để chọn ngày an táng phù hợp, trước tiên cần xác định chính xác tuổi Can Chi của người mất dựa vào năm sinh âm lịch. Cách tính tuổi Can Chi như sau:

Sau khi xác định được Thiên Can, dựa vào bảng Địa Chi để tìm ra tuổi Can Chi chính xác.

2. Ảnh hưởng của tuổi và mệnh đến việc chọn ngày chôn cất

Tuổi và mệnh của người mất có tác động lớn đến việc chọn ngày an táng. Theo quan niệm phong thủy, mỗi người khi sinh ra đều mang một mệnh cố định như Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Khi chọn ngày chôn cất, cần tránh các ngày xung khắc với mệnh của người quá cố.

Bên cạnh đó, gia đình cũng cần tránh chọn những ngày có sao xấu chiếu mệnh với tuổi của người mất như:

• Tuế phá: Ảnh hưởng đến sự nghiệp và sức khỏe con cháu
• Cô thần: Khiến gia đình gặp nhiều điều xui xẻo
• Quả tú: Con cháu có thể gặp tai ương, họa về tài lộc
• Trùng tang: Có thể xảy ra chuyện tang lễ liên tiếp trong gia tộc

3. Lưu ý khi chọn ngày an táng theo tuổi người mất

Khi chọn ngày an táng, gia đình cần lưu ý một số điểm sau:

• Tránh các ngày tam nương (mùng 3, 13, 23 âm lịch) vì dễ gặp chuyện thị phi
• Không nên chọn ngày có Nguyệt kỵ, Thổ kỵ, Nguyệt hoả
• Ưu tiên chọn các ngày Hoàng đạo, Tư mệnh, Nguyên vũ hợp với tuổi của người mất
• Nếu có nhiều tuổi trong gia đình, nên chọn ngày trung hòa phù hợp với đa số
• Tham khảo ý kiến của thầy cúng hoặc người am hiểu phong tục để có lựa chọn hài hòa giữa tuổi người mất và con cháu

IV. Phong thủy trong việc xem ngày và chọn hướng an táng

1. Vai trò của phong thủy trong nghi lễ tang ma

Phong thủy đóng vai trò quan trọng trong việc chọn ngày giờ, hướng và vị trí chôn cất. Theo quan niệm tâm linh, một ngôi mộ tốt sẽ mang lại sự bình an cho vong linh người mất và phúc lành cho con cháu. Ngược lại, nếu chọn sai hướng hoặc phạm vào đại kỵ có thể khiến hậu duệ gặp nhiều tai ương, họa về tài lộc và sức khỏe.

2. Cách chọn ngày giờ đẹp để động thổ mộ theo phong thủy

Khi chọn ngày giờ tốt để động thổ làm mộ, gia đình cần lưu ý những điểm sau:

• Chọn các ngày hoàng đạo như Tư mệnh, Nguyên vũ, Thánh tâm
• Tránh các ngày hắc đạo như Chu tước, Câu trận, Tru tinh
• Giờ động thổ nên chọn giờ Tý (23h-1h), Sửu (1h-3h), Mão (5h-7h), Ngọ (11h-13h), Thân (15h-17h), Dậu (17h-19h)
• Tốt nhất nên chọn ngày có nhiều sao tốt như Thiên Đức, Nguyệt Đức, Sinh Khí, Phúc Sinh

Bên cạnh đó, hướng động thổ cũng cần hợp với tuổi và mệnh của người mất. Các hướng tốt để xây mộ gồm:

• Mệnh Kim: Tây Bắc, Tây, Tây Nam
• Mệnh Mộc: Đông, Đông Nam
• Mệnh Thủy: Bắc, Đông Bắc
• Mệnh Hỏa: Nam, Đông Nam
• Mệnh Thổ: Đông Bắc, Tây Nam, Tây Bắc

3. Xác định hướng và vị trí chôn cất hợp phong thủy

Khi chọn hướng chôn cất, nên ưu tiên những nơi có địa thế tốt như:

• Mộ dựa lưng vào núi, đồi, có nước chảy phía trước
• Tránh gần sông lớn, biển, hồ sâu, thác nước
• Vị trí cao ráo, thoáng đãng, đất đai màu mỡ
• Hướng mộ hợp với tuổi và mệnh của người mất
• Quan tài đặt đúng hướng, không bị xê dịch

Một số hướng chôn cần tránh như:

• Mộ nằm giữa hai ngọn núi
• Có đường thủy xuyên qua hoặc chảy vòng quanh
• Gần cây cổ thụ, bãi tha ma, miếu thờ
• Phía trên có đường điện cao thế, cột thu lôi
• Đường đi lên mộ quanh co, khúc khuỷu

Nếu vị trí an táng không đáp ứng được các yếu tố phong thủy, gia đình có thể mời thầy địa lý để xem hướng và hóa giải.

V. Tín ngưỡng và tâm linh trong xem ngày chết

1. Ảnh hưởng của tín ngưỡng đến quan niệm về cái chết

Tín ngưỡng và tôn giáo có ảnh hưởng sâu sắc đến quan niệm của người Việt về sự sống và cái chết. Theo quan điểm Phật giáo, chết không phải là hết mà chỉ là sự chuyển tiếp sang kiếp khác. Đạo giáo cho rằng linh hồn người chết sẽ trở về với trời đất. Còn trong dân gian, người ta tin rằng nếu làm đúng nghi lễ và chọn ngày chôn cất tốt, linh hồn sẽ siêu thoát và phù hộ cho con cháu.

2. Ý nghĩa tâm linh của việc chọn ngày an táng

Xem ngày chết không chỉ mang ý nghĩa phong tục mà còn thể hiện tấm lòng thành kính của người sống đối với người đã khuất. Việc tìm một ngày đẹp để tiễn biệt người thân về nơi an nghỉ cuối cùng giúp gia đình an tâm hơn, tin rằng vong linh sẽ được siêu thoát và nửa âm nửa dương được hài hòa.

Theo quan niệm của người xưa, có những khung giờ đẹp để động quan, di quan và hạ huyệt như:

• Động quan: Tý (23h-1h), Sửu (1h-3h), Thìn (7h-9h), Tỵ (9h-11h), Mùi (13h-15h), Tuất (19h-21h)
• Di quan: Dần (3h-5h), Mão (5h-7h), Ngọ (11h-13h), Mùi (13h-15h), Dậu (17h-19h)
• Hạ huyệt: Tý (23h-1h), Sửu (1h-3h), Thìn (7h-9h), Tỵ (9h-11h), Thân (15h-17h), Dậu (17h-19h)

Chọn đúng giờ tốt sẽ giúp vong linh an nghỉ, không bị quấy nhiễu bởi âm khí.

3. Các kiêng kỵ và cấm kỵ liên quan đến tín ngưỡng trong tang lễ

Ngoài việc xem ngày giờ, gia đình cũng cần lưu ý một số kiêng kỵ và cấm kỵ phổ biến trong tang lễ như:

• Không đặt tiền giấy, vàng mã trên bàn thờ người mới mất
• Không sờ vào quan tài hoặc mặc đồ tang khi có kinh nguyệt
• Tránh động quan vào giờ sửu dần cho người cao tuổi
• Không đi qua chỗ đất trống sau khi động quan
• Khi chở tro cốt không ghé thăm nhà ai, tránh gặp người có bụng mang dạ chửa

Một số kiêng kỵ tùy thuộc vào phong tục từng vùng miền như người miền Trung kiêng không chôn cất vào tháng 7 âm lịch, người miền Nam tránh chôn vào thứ 5. Gia đình cần cân nhắc và hỏi ý kiến của người am hiểu để có sự chuẩn bị chu đáo nhất.

VI. Vai trò của gia đình trong việc xem ngày chết

1. Trách nhiệm của gia đình trong việc quyết định ngày an táng

Việc lựa chọn ngày giờ chôn cất là trách nhiệm chung của những người con trong gia đình. Họ cần bàn bạc, thống nhất với nhau và tham khảo ý kiến của những người hiểu biết để đi đến quyết định cuối cùng. Tuy nhiên, quyền quyết định thường thuộc về người con trai trưởng thành hoặc cháu trai nối dõi.

Nếu trong gia đình có nhiều ý kiến trái chiều, mọi người nên ngồi lại với nhau, lắng nghe và thấu hiểu quan điểm của từng người. Đặt lợi ích chung của gia đình lên trên cả, tránh xảy ra mâu thuẫn, bất hòa khi tang lễ chưa hoàn thành.

2. Cách hóa giải nếu chọn phải ngày xấu

Mặc dù cố gắng chọn ngày lành tháng tốt, trong một số trường hợp, gia đình vẫn có thể vô tình phạm phải ngày giờ xấu. Khi đó, họ cần mời thầy cúng đến để cầu an, hóa giải cho vong linh và gia chủ. Một số cách hóa giải phổ biến gồm:

• Cúng sao giải hạn
• Tụng kinh, niệm Phật
• Làm lễ dâng sao giải trừ điều xui xẻo
• Bày mâm ngũ quả, hoa quả cúng thần linh
• Hóa vàng, bạc, tiền cầu siêu cho vong linh

Tuy nhiên, việc hóa giải chỉ mang tính tượng trưng, quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính của gia chủ và việc tổ chức mọi nghi lễ tang ma chu đáo, trang nghiêm.

3. Tầm quan trọng của sự đồng thuận giữa các thành viên

Sự đồng lòng của các thành viên trong gia đình đóng vai trò quyết định sự thành công của tang lễ. Các thành viên cần thể hiện sự đoàn kết, thương yêu, chia sẻ để cùng nhau vượt qua mất mát và tổ chức tang ma chu toàn. Tranh cãi, mâu thuẫn không chỉ khiến không khí tang lễ trở nên nặng nề mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến tâm linh người đã khuất.

Gia đình nên cử ra một hoặc hai người đại diện có uy tín, từng trải để điều hành mọi công việc tang lễ. Những người còn lại nên hỗ trợ, đồng thuận và tuân thủ mọi quyết định chung. Chỉ có sự hợp tác chặt chẽ, tang lễ mới diễn ra thuận lợi và ý nghĩa.

VII. Kết luận

Xem ngày chết là một nét văn hóa đặc trưng, chứa đựng những giá trị tinh thần cao đẹp của người Việt trong việc tri ân người đã khuất. Dựa trên âm dương ngũ hành, phong thủy và tín ngưỡng tâm linh, việc chọn ngày giờ tốt giúp vong linh được siêu thoát và mang lại sự bình an cho gia đình.

Tuy nhiên, việc áp dụng các quy tắc xem ngày chết cũng cần phải linh hoạt, phù hợp với hoàn cảnh thực tế của mỗi gia đình. Dù chọn được ngày lành tháng tốt hay không, điều quan trọng nhất vẫn là lòng thành kính và sự đầy đủ trong mọi nghi lễ tiễn biệt người thân.

Hy vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho độc giả cái nhìn toàn diện về ý nghĩa và cách thức xem ngày chết trong văn hóa Việt Nam. Vận dụng những kiến thức này một cách phù hợp chắc chắn sẽ giúp tang lễ được diễn ra trang trọng, ý nghĩa và mang lại sự an lòng cho những người ở lại.