Bí Mật Lịch Âm: Người Sumer Babylon Tính Giờ Như Thế Nào?

Lịch âm của người Sumer (Babylon) cổ đại, tiền thân của lịch Babylon phức tạp hơn, là một hệ thống độc đáo đánh dấu sự khởi đầu của thiên văn học. Bài viết này sẽ đưa bạn đến hành trình khám phá lịch âm sơ khai này, từ nhu cầu thiết yếu của người Sumer cho đến ảnh hưởng của nó đến lịch pháp hiện đại.

Nhu cầu thiết yếu: Đo đạc thời gian

Người Sumer sống phụ thuộc vào chu kỳ lũ lụt của sông Tigris và Euphrates để canh tác nông nghiệp. Họ cần một cách để theo dõi và dự đoán thời gian cho mùa vụ. Quan sát chu kỳ của mặt trăng, từ trăng khuyết đến trăng tròn, trở thành phương pháp hữu hiệu để tính toán thời gian.

Người Sumer ghi nhận sự xuất hiện của trăng non và trăng tròn để xác định một tháng âm lịch. Ngoài ra, họ cũng theo dõi chuyển động của mặt trời trên nền sao để xác định một năm. Sự kết hợp giữa chu kỳ mặt trăng và chu kỳ mặt trời tạo nên hệ thống lịch âm dương sơ khai của người Sumer.

Lịch âm sơ khai: 12 tháng, 30 ngày

Lịch Sumer chia một năm thành 12 tháng âm lịch, mỗi tháng gần bằng chu kỳ của mặt trăng, khoảng 29,5 ngày. Tháng mới bắt đầu vào đêm trăng tròn đầu tiên. Đây là hệ thống lịch đơn giản dựa trên quan sát tự nhiên.

Tuy nhiên, 12 tháng âm lịch chỉ bằng khoảng 354 ngày, ngắn hơn chu kỳ của trái đất quay quanh mặt trời. Điều này dẫn đến sự lệch pha giữa lịch âm và mùa nông nghiệp theo năm. Người Sumer phải tìm cách điều chỉnh lịch của mình.

Sự bất cập: Điều chỉnh theo năm mặt trời

Năm âm lịch ngắn hơn năm dương lịch khoảng 11 ngày. Sau một thời gian, tháng trong lịch âm không còn khớp với mùa nông nghiệp. Để khắc phục, người Sumer thỉnh thoảng thêm vào một tháng nhuận.

Việc thêm tháng nhuận lúc đầu không theo quy luật cố định mà dựa trên quan sát thực tế. Các nhà chiêm tinh và tu sĩ sẽ quyết định khi nào cần bổ sung tháng nhuận để đảm bảo lịch âm tương đối phù hợp với mùa màng.

Hệ thống đếm và đơn vị thời gian

Người Sumer sử dụng hệ cơ số 60 trong tính toán, điều này ảnh hưởng đến cách họ chia nhỏ ngày và giờ. Một ngày được chia thành 12 "ush" tương đương với 2 giờ ngày nay. Mỗi "ush" lại chia thành 30 "gar" tương đương 4 phút hiện đại.

Bảng đơn vị thời gian Sumer:

Hệ thống này tạo nền tảng cho cách chia ngày thành 24 giờ và giờ thành 60 phút như ngày nay.

Quan sát thiên văn: Bước tiến của người Babylon

Người Babylon kế thừa và phát triển hệ thống lịch âm dương của người Sumer. Họ tiến hành quan sát bầu trời một cách có hệ thống và ghi chép cẩn thận. Các nhà thiên văn Babylon theo dõi chuyển động của các hành tinh, vị trí của các chòm sao và chu kỳ của mặt trời mặt trăng.

Từ những quan sát này, họ có thể dự đoán được các hiện tượng như nhật thực, nguyệt thực với độ chính xác đáng kinh ngạc. Các bảng tính toán lịch thiên văn của người Babylon cho thấy trình độ toán học và thiên văn tiên tiến của họ.

Lịch Babylon: Chính xác hơn và phức tạp hơn

Lịch Babylon vẫn duy trì cấu trúc 12 tháng âm dương nhưng việc thêm tháng nhuận được thực hiện theo một quy luật chặt chẽ hơn. Sau nhiều năm quan sát, họ phát hiện chu kỳ 19 năm, trong đó cần thêm 7 tháng nhuận để đồng bộ năm âm và năm dương, gọi là chu kỳ Meton.

Các tháng trong lịch Babylon dao động giữa 29 và 30 ngày một cách xen kẽ để phù hợp với chu kỳ của mặt trăng. Việc luân phiên này giúp lịch Babylon chính xác hơn so với lịch Sumer trước đó.

Chu kỳ 19 năm của lịch Babylon:

• 19 năm = 235 tháng âm lịch
• 7 tháng nhuận được thêm vào các năm thứ 3, 6, 8, 11, 14, 17, 19

Hệ thống tính lịch phức tạp này của người Babylon tỏ ra vượt trội và được sử dụng rộng rãi trong thế giới cổ đại.

Di sản: Ảnh hưởng đến các nền văn minh khác

Lịch âm dương của người Sumer và Babylon đã ảnh hưởng sâu rộng đến các nền văn minh cổ đại khác như Ai Cập, Hy Lạp, La Mã. Nhiều hệ thống lịch sau này đều kế thừa những nguyên tắc cơ bản từ lịch Lưỡng Hà.

Ngay cả ngày nay, âm lịch vẫn được sử dụng ở nhiều nước Châu Á như Trung Quốc, Việt Nam, Nhật Bản,v.v.. Có thể nói, lịch âm dương Sumer Babylon chính là nền tảng cho sự phát triển của các hệ thống lịch pháp trên thế giới.

Kết luận: Sáng tạo từ những quan sát

Người Sumer và Babylon cổ đại đã đặt viên gạch đầu tiên cho lâu đài thiên văn học nhân loại. Xuất phát từ nhu cầu nông nghiệp, họ đã quan sát bầu trời và tạo ra một hệ thống tính lịch âm dương tiên tiến.

Lịch âm của người Sumer (Babylon) là minh chứng cho trí tuệ và sự sáng tạo của con người đối với hệ thống lịch vạn niên thời cổ đại. Công trình của họ không chỉ phục vụ cuộc sống đương thời mà còn truyền cảm hứng và định hình cách chúng ta tính toán thời gian cho đến tận ngày nay. Đó thực sự là một di sản quý giá trong lịch sử loài người.